In de afgelopen 15 tot 20 jaar nadat ik mijn oorspronkelijke studie heb afgerond heb ik in zoveel andere bronnen wijsheden gevonden. Tijdens mijn studie was de wijsheid te vinden in de ervaring van de docenten en de managementboeken die gebruikt werden. Tegenwoordig vind ik wijsheid in de ervaring van eenieder die ik ontmoet, maar ook in de wetenschap, oude filosofen en oude geschriften waarvan de diverse religieuze boeken waarvan de koran en de bijbel de meest bekende zijn. Hierbij gaat het dan niet om het religieuze aspect maar om de andere belangrijke opbrengst. Om de wijsheden, komend vanuit de ervaring van mensen die de tand des tijds heeft doorstaan en nu vandaag nog steeds van waarde is. Zo af en toe zou ik graag van dit soort wijsheden met jullie delen en dan in relatie tot het werk, het begeleiden van anderen, managementvraagstukken etc.
Deze keer zou ik graag iets schrijven over barmhartigheid. Een aantal weken geleden was ik met een aantal collega’s allemaal werkzaam als zelfstandig ondernemer op het vlak van het begeleiden van mensen in hun professionele leven, samen gekomen. Op het initiatief van een zeer gewaardeerde collega en ondertussen zeker ook vriend. Geen van ons kende elkaar maar we kende allen deze gewaardeerde collega. We kwamen samen om ervaringen uit te wisselen, onze ideeën naast elkaar te leggen en van elkaar te leren. Die avond kwam frater Wim Verschuren bij ons zitten. De frater was het grootste deel van zijn leven betrokken bij de Katholieke kerk en in de tijd dat de kerk in zwaar weer zat waren zij op zoek gegaan naar wat hun broederschap oorspronkelijk had doen ontstaan. Wat was het dat alle broeders voor hen had verbonden en wat was het dat zij de samenleving brachten. Ze ontdekte de barmhartigheid. Barmhartigheid was dat wat hen verbond toen het broederschap ontstond, het was hun kompas geweest en bron van inspiratie. Het broederschap wat in zwaar weer zat haalde hieruit hun inspiratie om hun bestaan te kunnen voortzetten en de maatschappij ten dienste te zijn. Het broederschap heeft hierdoor haar kracht hervonden. Wim Verschuren, lid van het broederschap, heeft zich sindsdien met dit thema bezig gehouden. Hij heeft er een boek over geschreven wat binnenkort zal worden uitgegeven.
Zijn verhaal raakte mij, inspireerde, maar gaf mij vooral een gevoel van samen. Op deze onverwachte plek ontmoette ik iemand die net als mijn collega’s en ik op dagelijkse basis bezig zijn met het begeleiden van mensen opdat zij in de ingewikkeldheid van het leven kunnen blijven staan en geluk kunnen voelen. En ik ontdekte iets in zijn verhaal wat ook op dagelijkse basis bruikbaar is in het werk. Bijvoorbeeld als leidinggevende van een team, als coach of als collega. Of misschien wel thuis naar je zoon of dochter of langs het sportveld richting een andere ouder. En het is niet zweverig of soft, maar zeer praktisch van aard. Wim Verschuren noemde een drie-eenheid die wij in ons leven en werken overal kunnen inzetten. En dan heb ik het niet over de heilige drie-eenheid maar de drie eenheid in barmhartigheid:
ZIEN
BEWOGEN WORDEN
IN BEWEGING KOMEN
En in al zijn eenvoud vat deze drie-eenheid ons werk als begeleiders maar ook dat wat wij in onze opleidingen en trainingen aandacht geven, samen.
Het zien en ontmoeten van de ander. Hierbij proberen je oordeel uit te stellen en echt te kijken naar wat die ander beweegt, wat is er aan de hand. Dit klinkt eenvoudig en vraagt oefening. Vaak is ons oordeel er sneller dan we ons bewustzijn. Of denken we al te weten wat het is dat de ander bezighoudt. Maar durf eens echt te kijken naar die collega die maar niet mee wil doen. Wat beweegt hem? Hoe is het met hem? Waar verlangt hij naar? Waar worstelt hij mee? Waar zit de moeite?
Om vervolgens je hierdoor te laten raken, bewogen worden. Met mededogen meevoelen hoe het voor hem is. In het hier en nu. Dit vraagt het verdragen van het ongemak. En begrijp me niet verkeerd het hoeft niet om grote dingen te gaan. Dit kan ook in kleine dingen zitten. Bijvoorbeeld echt bewogen raken door de irritatie van een collega die echt elke keer bij een bepaalde afdeling niet verder geholpen wordt. Dus in plaats van “ja dat heb ik ook altijd” echt zien en je laten raken door wat dit voor hem betekent.
En dan de laatste stap. En die vraagt moed. Want die gaat over handelen. Durven in actie te komen. En dat wil niet zeggen dat je het voor die collega gaat “oplossen” of allerlei oplossingen gaat voorstellen, want dit helpt vaak niet. Meestal willen mensen hun verhaal kwijt zonder oplossingen die ze zelf ook wel kunnen bedenken of al hebben geprobeerd. Nee dit deel van de drie eenheid gaat over naast iemand gaan staan. Erbij zijn. Uitspreken van medeleven. Het oprecht uiten van steun. Of op te staan en je uit te spreken.
En weet je wat het mooie is van dit ogenschijnlijke niks doen, wat eigenlijk heel hard werken is: dat mensen vaak heel onverwacht opeens zelf weer ruimte zien, in beweging kunnen komen of dat de zwaarte van dat wat ze met zich meedragen lichter wordt. Gewoon omdat jij de tijd hebt genomen om te zien, even mee te dragen en naast iemand te gaan staan.
Tamara de Jong, docent bij Begeleiden voor Iedereen
(Afbeelding Mededogen, Josine Croin)